Elif
ve Vav Harflerinin Anlamı
Kolye ve yüzüklerde sıklıkla karşılaştığımız Elif Vav
harfinin anlamı nedir?
Dini figürlerin yer aldığı takı kullanmayı sevenlerin
de tercih ettiği modellerin başında geliyor.
Vav harfi Arap elfabesinin 27. harfidir. Peki neden
Vav’lı aksesuarların dini açıdan derin anlamlar taşıdıklarına inanılıyor? İşte
yanıtı… Tasavvuftaki Vav harfinin anlamına bakıldığında harfin, şekil olarak
hem secde eden insana hem de anne karnındaki cenin duruşuna benzediğine
inanılıyor. Bu benzetmeler neticisinde de; Vav harfli takıların insanların
yaradana kulluğunu temsil ettiğine ve Allah’ın birliğini gösterdiği anlamı
çıkarılmakta. Hatta; Vav harfi ile ilgili sözler arasında en bilinen tabir olan
“Vav gibi olmak” tabiri de; ‘Kulluğunu bilmek ve secde etmek. Allah’a
yakın olmak’ anlamında kullanılıyor.
Bu nedenle de üzerinde Vav harfi taşımanın kişiye neşe
ve huzur getireceği ve iç sıkıntılardan uzaklaştıracağına inanılır. .
Bütün mahlukat ana karnında `Vav`ken, `Vav` gibi kıvrılmışken,
dünya gelince `Elif` olup dimdik durur. “Elif” harfi insanın, haksızlığa, zülme
ve yanlışa karşı duruşunu temsil ettiğine ianılır. Hayatı boyunca fiziki
olarak “Elif” olarak yaşar, ihtiyarladıkça tekrar “Vav” gibi iki büklüm olur.
Elif ve Vav ile ilgili sözler öylesine çoktur
günümüzde pek çok tasavvufçu ve inançlı kişiler bu derin anlam karşısında
kitaplar, şiirler yazmaya devam ediyorlar.
OSMANLI
TUĞRALARININ ANLAMI
Oğuzca Tuğrağ olup, Anadolu lehçesinde (ğ)
söylenişinde zorluk olduğu için direk “Tuğra” olarak söylenerek yaygın hale
gelmiştir. Padişahın basılmış şeklinde olan imzasına denilmektedir. Farsça
olarak nişan “işaret” anlamına, Arapçası tevki yani “iz bırakma” anlamına
gelmektedir. Büyük Selçuklular da ve Anadolu Selçukluları’nda tuğraların
varlığına rastlanmaktadır. Şekil şeklinde olanları Osmanlı Devleti’nde ve
Anadolu beyliklerinde görülmektedir.
Büyük Selçuklular’dan Eyyubilere ve oradan da
Memlüklüler’e geçen tuğrada hükümdara ve babasına ait isim aşırı derecede harf
uzantısı ile yer almaktadır. Anadolu beyliklerinde en eski tuğra Saruhan oğlu
İshak bey’e ait 1374 tarihli gümüş paralarında yer almaktadır.
Osmanlı tuğrası padişahın isminin ve lakabının
bulunduğu, yer aldığı imzaya denilmektedir. Aynı zamanda padişahın ve babasının
ismi yer almaktadır. İlk olarak Orhan Gazi tarafından kullanılmaya
başlanmıştır. Tuğrada sadece Orhan Bin Osman şeklinde ifade yer almaktadır. Bu
tuğra ilk olarak 1324 ve 1348 tarihinde kullanılmıştır. Osmanlı Devleti’nin
kurucusu olan Osman Bey’e ait tuğra olmadığından 36 padişah arasından
sadece 35 padişaha ait tuğra bulunmaktadır. Tuğralar arasında en iyi
şekilde tasarlanmış olanı II.Abdülhamid’e ait tuğra kabul edilmektedir. Burada
sizlere osmanlı tuğrasının özellikleri, manası, resmi, içinde ne
yazıyor, çizimi, resmi, sırrı, türkçe anlamı anlatılmıştır.
Osmanlı
tuğrasındaki sembollerin anlamları;
Sere (Kürsü): Tuğranın en altında bulunur, asıl
anlamın bulunduğu bölüme verilen isimdir. Burada padişahın ismi, babasının ismi,
sahip oldukları ünvanlar, el-muzaffer daima duası bulunur.
Beyzeler: Tuğranın sol tarafında yer alan ve iç
içe iki kavisli bölüm kısımından oluşan yerdir.
Tuğ’lar: Tuğranın üstünde yer alan “elif” harfi
şeklindeki yukarı doğru uzanan uzantılara denilmektedir.
Zülfe: Tuğların yanında yer alan flama şeklinde
kavislere denilmektedir.
Kollar(Hançere): Beyzeleri takip eden şeklinde
paralel uzantılara denilir. Padişahların sağ üst köşelerinde “mahlas” şeklinde
sıfatı da yer almaktadır.
Osmanlı
Tuğrası’nın Kullanıldığı Yerler;
Tuğranın büyüklüğü yazılan yazının ve belgenin
içeriğine göre değişkenlik göstermektedir. Büyüklüğe bağlı bir uyum içerisinde
yer alırdı. Tuğralar her zaman belge ve evrakların başında yer almaktadır.
Hiçbir tuğra sonda yer almaz. Tuğraların sağ taraflarına çiçek deseni ve mahlas
yazma sonraları ortaya çıkan bir durumdur.
Hiçbir Osmanlı tuğrası birbirine benzemez. İlk tuğra
olan Orhan Gazi’ye ait olan olan tuğra diğer tüm tuğralara örnek
olarak esinlenilmiştir. Zamanla arma şeklini alan tuğralar artık para, pul,
evrak, senet, çeşme, cami, resmi daire, donanma, saray gibi birçok yerde yerini
alarak kullanılmaya başlanarak devam etmiştir.
Tuğralar beylikler aracılığıyla Osmanlı Devleti’ne
geçmesinden yıkılmasına kadar çeşitli yerlerde kullanılarak hat sanatında
sanatsal bir kol haline gelerek, bugün birçok sanatsal faaliyetlerde yer alarak
devam etmektedir. Hattatlar en güzel Osmanlı tuğrasını çıkarmak için kıyasıya
uğraşmışlar ve içinde Kuran’ı Kerim’den ayetler, dualar, hadisler geçen tuğralar
ortaya çıkmıştır.
Hat sanatının bir parçası olarak yıllardır bu sanatla
birlikte günümüze kadar çizilerek gelmiştir. Osmanlı Hükümdar’ının yanı sıra
şehzade, vezir-i azam, vezir, beylerbeyi, sancakbeylerinin devlet işlerinde
kullanması için tuğra yerinde geçen pençe diye adlandırılan imza yerine geçen
alametler kullandıkları görülmektedir. Pençe dediğimiz imzalar ile tuğra
arasında ki en büyük fark tek ve çift kavisdir. Pençlerde tek, tuğralarda ise
çift kavis yer almaktadır. Bugün birçok sanatsal tablo çalışmalarında
yerini almış olan tuğralar, en güzel şekli ile göz zevkine hitap edecek
şeklinde çizilmektedir.
Osmanlı
tuğralarının diğer isimleri şu şekildedir;
“alamet-i şerife”, “misal-i hümayun”, “tuğray-ı
meymun”, “mekan-ı hakani”, “tuğray-ı garra”, “tevk-i ref-i hümayun”, “tevk-i
hümayun”, “tevki-i refi”, “nişan-ı şerif-i alişan-ı sultan-i”, “tuğray-ı
garray-ı sami”, “nişan-ı hümayun”, “misal-i meymun”, “nişan-ı şerif-i alişan-ı.”